Slike monahinje Marije: Sveti novomučenici jasenovački u svetlosti Vaskrsenja
Autorka: Jelena Erdeljan
MUZEJ ŽRTAVA GENOCIDA, BEOGRAD
,,Slike monahinje Marije: Sveti novomučenici jasenovački u svetlosti Vaskrsenja“ jeste dvojezična srpsko-engleska monografska publikacija, čiji je autor istaknuta istoričarka umetnosti gđa dr Jelena Erdeljan, redovni profesor Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Monografska publikacija, kao prva koja sadrži i neprečišćeno integralno svedočanstvo monahinje Marije (Antić), pripadnice monaške obitelji srpskog pravoslavnog manastira Rođenja Svetog Jovana Krstitelja u Jasenovcu (Eparhija pakračko-slavonska), time je obogaćena neposrednim iskustvom molitve, postojanja i stvaralaštva na najstradalnijem mestu za srpski narod u celokupnoj njegovoj istoriji. Publikacija je inspirisana snagom i lepotom radova monahinje Marije, u kojima se mešaju ikonopisačke tradicije sa naivom i elementima stripa i grafike Dalekog istoka, te srastaju tragedija svih jasenovačkih žrtava i obnovljeni život današnjeg manastira, brišući granicu između Neba i Zemlje. Inspirisani stvarnim i tragičnim događajima koji su se odigrali u Jasenovcu, radovi monahinje Marije jesu ikonične predstave i savremeni svedok vremena i područja koje je i dalje mesto bola, stradanja, patnje i sećanja. Nebeska dimenzija radova, citati iz Starog i Novog zaveta, molitve iz službe jasenovačkim novomučenicima, koji su deo publikacije, najpotresnije su svedočanstvo o Jasenovcu kao najvećem gubilištu srpskog naroda sa 115 velikih masovnih grobnica i neznanim mnoštvom rasutih manjih grobnica. Radove izvodi autorka koja je monahinja, a ne školovani likovni umetnik, stoga je u ovom slučaju umetnost iskorišćena kao pojam i svojevrsni kanal za sprovođenje duhovne i univerzalne, skoro pa božanske misli kako bi se ona otelotvorila na radovima mati Marije. Radovi, iako suptilni u formatu, koloritu, tehnici i pristupu umetnosti jesu univerzalne slike sveta koji i danas strada, scene koje se iznova ponavljaju, reflektuju i budući strah koji opstaje i hrani se patnjom iz nedavne prošlosti naroda, strah od apsolutnog razaranja humanosti, čovečnosti, nemanja svesti o nežnosti i potrebama drugog, zbog čega pozivaju na preispitivanje i razmišljanje o tome šta znači biti čovek.